Τα πιο πολλά θρησκευτικά πανηγύρια στο Πήλιο συνδυάζονται με τρικούβερτα γλέντια και χορευτικά ξεφαντώματα, απ’ όπου δεν έλειπαν οι πυροβολισμοί¹. Είταν μια ανάσα κι ένα ξέδωμα αυτά τα πανηγύρια, αλλά και μια μορφή εξισορρόπησης του πόνου της σκλαβιάς, μπορεί να πει κανείς, και η αναγκαιότητα τούτη καθρεφτίζεται στην κατασκευή ναών με «καλοκαιρινούς» αγίους. Δεν είναι τυχαία δηλαδή η προτίμηση αγίων-προστατών μιας πολίχνης, ενός μαχαλά ή εξοχικού οικισμού ή μιας αγροτικής περιοχής. Μαζί με τις άλλες παραδόσεις, που βάρυναν στην εκλογή των αγίων, έπαιζε το ρόλο της σ’αυτή την επιλογή και η παραπάνω ανάγκη, ώστε να διευκολύνεται το πανηγύρι. Από τα 26 εκκλησιαστικά χτίσματα της Ζαγοράς λογουχάρη, τα 18 ανήκουν σε αγίους της άνοιξης και του καλόκαιριού². Και από τα 19 του Προμιριού, τα 17 είναι αφιερωμένα πάλι σε τέτοιους αγίους.

Ύστερα, και όλοι σχεδόν οι πολιούχοι άγιοι στα χωριά του Πηλίου γιορτάζουν την άνοιξη και το καλοκαίρι. Αλλά και τα λιγοστά χωριά, που λατρεύουν χειμωνιάτικους αγίους (Άλλη Μεριά, Μηλιές³, Πινακάτες, Άγιος Βλάσιος, Άγιος Λαυρέντιος, Μπιρ, Προμίρι παλιότερα) βρήκαν τον τρόπο να οργανώσουν το μεγάλο πανηγύρι τους το καλοκαίρι με την ευκαιρία του γιορτασμού μιας άλλης εκκλησίας του χωριού ή την μετάθεση της γιορτής σε άλλη ημερομηνία⁴.

Ἐναν γενικότερο πίνακα πηλιορίτικων πανηγυριών μας δίνει στα 1890 ο Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης⁵:

«Ὁ παρών μήν Ἰούλιος διά μέν τούς έν τῶ πεδίω τῆς Θεσσαλίας οἰκοῦντας εἶναι καιρός ἐργασίας καί συγκομιδῆς (...) διά δέ τούς ἀνά τάς ὑπωρείας τοῦ Πηλίου οἰκοῦντας εἶναι καιρός ἀναπαύσεως, διασκεδάσεως, πανηγύρεων, διότι (...), οἱ κάτοικοι τοῦ Πηλίου ἂγουσι καθ’ ὅλον τοῦτον τόν μῆνα ὀκτώ πανηγύρεις, ὧν τινές μέν διαρκοῦσι 3 ἡμέρας, τινές δέ 2 καί σπανίως μίαν... Τελοῦνται δέ κατά τήν ἀκόλουθον σειράν ἐν τοῖς ἑξῆς χωρίοις: τήν 1 καί 2 ἐν Πορταρία, τήν 5 καί 6 καί 7 ἐν Δρακία, τήν 7 καί 8 καί 9 ἐν Ζαγορᾶ, τήν 17 καί 18 καί 19 ἐν Κισσῶ, τήν δέ 20 ἅπαντα τά χωρία πανηγυρίζουσι, διότι δέν ὑπάρχει χωρίον μή ἔχον ἐπί λόφου ἤ ράχεως παρεκκλήσιον ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ, τήν 22 καί 23 ἐν τῆ συνοικία τῆς Μακρυνίτσης Κουκουράβα, τήν 26 ἐν Τσαγκαράδα καί ἐν ἂλλοις χωρίοις, ἐν οἷς ἔχουσι τά μέν καθολικά τά δέ παρεκκλήσια, τά δέ ἐξωκκλήσια, τιμώμενα ἐπ’ ὀνόματι τῆς ἁγίας Παρασκευῆς. Τό δέ Καραμπάσιον (σήμερα: Άγιος Βλάσιος) καί αἱ Μηλέαι πανηγυρίζουν τήν 26, 27 καί τήν 28 (Ιουλίου) (...) Τήν δέ 27 εν Μουρήσει (...)».

1. Είναι αξιοσημείωτη μια σχετική περιγραφή του Νικολάου Γεωργιάδη, (Θεσσαλία, όπ.π., σελ. 108): «Ὁ εὔθυμος χαρακτήρ τῶν Μαγνήτων, ὐπεκκαιόμενος καί ὑπό γενναίου οἴνου (...) ἐκδηλοῦται εἰς συμπόσια καί διασκεδάσεις, ένθα αί φωναί τών άδόντων αναμιγνύονται μετά τού κρότου τών καρυοφυλλίων».
2. Απόστολου Γ. Κωνσταντινίδου, Τα εν τω Πηλίω όρει παλαιά και σύγχρονα χριστιανικά Μνημεία, όπ.π., σελ. 128.
3. Για το πανηγύρι των Μηλεών, βλ. Ελευθ. Ζορμπά, Το πανηγύρι των Μηλεών, Πανθεσσαλικό Λεύκωμα, Βόλος 1927, σελ. 123-124.
4. Το Προμίρι λογουχάρη, ενώ έπρεπε να τελεί το μεγάλο πανηγύρι του στα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου), μέρα γιορτής του μητροπολιτικού ναού, το οργανώνει το Δεκαπενταύγουστο. Η Μπιρ επίσης από τις 6 Δεκεμβρίου το μετέθεσε στις 20 Μαΐου, ο Άγιος Λαυρέντιος, από τη δεύτερη Κυριακή του Μάη στις 10 Ιουνίου, ο Άγιος Βλάσιος από τις 13 Φεβρουάριου στις 26 Ιουλίου, οι Πινακάτες από τις 26 Οκτωβρίου στις αρχές Μαΐου, η Άλλη Μεριά απ’ τις 17 Γενάρη στις 2 Μαΐου κλπ. Ίσως την προσαρμογή αυτή να επέβαλε, σε συνεργασία βέβαια με τα χωριά, ο επίσκοπος Αθανάσιος (1795-1822), γιατί αυτός «ἐπήνεγκε πολλάς βελτιώσεις εἰς τά ἐκκλησιαστικά ἔθιμα τῆς ἐπαρχίας Δημητριάδος καί ἐπέβαλε καί τάς ἑορτάς τῶν πανηγύρεων τοῦ Πηλίου συμφώνως πρός τάς ἀγροτικάς ἀσχολίας τῶν κατοίκων» (Γ.Ι. Γιαννόπουλου, Η Εκκλησία Δημητριάδος, εφημ. «Η Θεσσαλία» 2 Νοεμβρίου 1933).
5. «Προμηθεύς», 2 (1890), αριθμ. 19, σελ. 147-148.