• Στιγμιότυπα ἀπ’ τὴν Πρωτεύουσα

    Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Θεσσαλία», στις 23 Αυγούστου 1961.

    ΑΘΗΝΑΙ, 17. - Ἡ Ἀθήνα φλέγεται. Φλέγεται κάτω ἀπ’ τὸν ἀττικό ἥλιο ποὺ πυρπολεῖ τοὺς πάντες καὶ τὰ πάντα. Οὔτε τὰ τόσα ἀναψυκτήρια, οὔτε οἱ ἀνεμιστῆρες, οὔτε ἀκόμα καὶ τὸ μελτεμάκι ποὺ φυσάει πότε - πότε τίς πρωϊνές ὧρες, στέκονται ἱκανὰ νὰ πραΰνουν τὴν κάψα τῶν φλογισμένων κορμιῶν. Καῖνε τὰ πάντα κι’ ἀναδίδουν μιὰ καυτὴ ἀποφορά ἀνυπόφορη. Μὲσα ἀπ’ αὐτὴ τὴν ἀποπνικτικὴ ἀτμόσφαιρα, σειρὲς λεωφορείων καὶ παντὸς εἴδους ὀχημάτων ἐξορμοῦν γιὰ τὴ θάλασσα. Ἐκεῖνος ὅμως, ποὺ θ’ ἀποφασίση νὰ πραγματοποιήση τὸ ταξίδι αὐτὸ μέ τὰ λεωφορεῖα τῆς γραμμῆς, πρέπει νὰ διαθέτη πολὺ ἡρωισμὸ καὶ ἀντοχή, γιατὶ θὰ ὑποχρεωθῆ νὰ κάνη κι’ ἄλλα δυὸ μπάνια. Ἕνα ποὺ θὰ πάη καὶ ἕνα ποὺ θὰ γυρίση. Ἐννοεῖται ὅτι καὶ τὰ δύο θὰ γίνουν μέσ’ στὸ λεωφορεῖο!

    Ἀντιθέτως, ὅταν πέση ἡ νύχτα δροσερὴ πνοὴ ἀναρριπίζει τὴν Ἀθήνα. Τὶς ὧρες αὐτὲς, ἕνας ὁλόκληρος κόσμος δημιουργεῖ τὸ ἀδιαχώρητο στούς ἀθηναϊκούς δρόμους καὶ τραβάει γιὰ ψυχαγωγία, ὕστερ’ ἀπ’ τὴν κουραστικὴ ζήση τῆς ἡμέρας. Ἡ μεγαλύτερη πάντως κοσμοσυρροή σημειώνεται στὸ κέντρο τοῦ Ζαππείου, ὅπου ὁ μαίτρ τοῦ ἑλληνικοῦ τραγουδιοῦ Τώνης Μαρούδας, ἐπικεφαλῆς ἐπιτελείου καλλιτεχνῶν, δημιουργεῖ κέφι πολὺ στὸ μουσικό κλῖμα τῆς βραδυᾶς. Ἀλλὰ καὶ τὸ Γκρὴν Πάρκ, ὅπου ὁ Γιῶργος Οἰκονομίδης παρουσιάζει ἕνα πλῆθος καλλιτεχνῶν, γνωρίζει κάθε νύχτα μεγάλες δόξες. Ἡ ἴδια ἀτμόσφαιρα δημιουργεῖται καὶ στὸ ἄλλο πολυτελές κέντρο τοῦ Πεδίου τοῦ Ἄρεως. Ἐκεῖ, ἀνάμεσα στοὺς ἄλλους ἐκλεκτοὺς καλλιτέχνες, κάνει τὴν ἐμφάνισί της κι’ ἡ Μαριάννα Χατζοπούλου, ποὺ γίνεται ἰδιαίτερα δεκτὴ ἀπ’ τὰ πλήθη, τὰ ὁποῖα τὴν στερήθηκαν τὰ δυόμισυ τελευταῖα χρόνια, ὅταν περιώδευε στὸ ἐξωτερικό.

    Ἀλλὰ καὶ τὰ ἄλλα κέντρα καὶ βαριεττέ τῆς Ἀθήνας, δέχονται τίς ἁπαλές νύχτες ἕνα ὄγκο ἀνθρώπων. Μόνο στὸ ἄλλοτε κοσμοπολιτικὸ κέντρο τοῦ Μουσείου, ἐπικρατεῖ σιγὴ τάφου, διότι ἡ Πολιτεία ἀπηγόρεψε ἀπ’ τὸ ἐφετεινό καλοκαίρι τὴν λειτουργία του, γιὰ νὰ μὴ ταράζεται ἡ ἡσυχία τοῦ ἱστορικοῦ χώρου πού φυλάει τόσες ἀρχαιότητες. Κέντρα ἐνδιαφέροντος ἐπίσης ἰδικῶν μας καὶ ξένων γίνονται καθημερινά καὶ τὰ διάφορα μουσεῖα (Ἀκροπόλεως, Ἡρώδου τοῦ Ἀττικοῦ κ.λ.π.), ὅπου ἀτέλειωτες σειρὲς ἀνθρώπων περιεργάζονται τὰ προϊόντα τῆς ὑψηλῆς τέχνης τῶν προγόνων μας.

    Ἀπεριγράπτου ἐντάσεως οἰκοδομικὸς ὀργασμὸς ἔχει καταλάβει τοὺς κατοίκους τῆς Ἀθήνας. Ἐκτὸς ἀπ' τὰ μεγαθήρια τῶν οἰκοδομῶν ποὺ γίνονται ἁμιλλῶνται σὲ ὕψος καὶ μεγαλοπρέπεια στὰ κεντρικὰ σημεῖα τῆς πόλεως, ἀκαταμέτρητα οἰκήματα χτίζονται καὶ στὰ προάστεια μὲ ἀποτέλεσμα ἡ Ἀθήνα χρόνο μὲ τὸ χρόνο νὰ ἐπεκτείνεται εἰς βάρος βέβαια τῆς χέρσου γῆς. Παράλληλα ὅμως μὲ τὴν αὔξησιν τοῦ ἀριθμοῦ τῶν οἰκοδομῶν πρέπει νὰ ἔχωμεν καὶ αὔξησι τοῦ πληθυσμοῦ, γιὰ νὰ φθάσωμε ἔτσι κάποτε στὸ σημεῖο ἐκεῖνο ποὺ Ἑλλάδα θὰ καταντήση νὰ εἶναι μόνο ἡ Ἀθήνα. Ἄν δὲν ἐνισχυθῆ ἡ ἐπαρχία παντοιοτρόπως, θἄρθη ἐποχὴ πού.. κουτσοί, στραβοί θὰ κατευθυνθοῦν ὄχι στὸν... Ἅγιο Παντελεήμονα γιὰ θεραπεία, ἀλλὰ στὴν Ἀθήνα γιὰ σωτηρία...

    Πολύ ὡραία ἡ ἰδέα τοῦ ἠλεκτροφωτισμοῦ τοῦ Λυκαβητοῦ τὰ βράδυα. Ἔτσι, ὁ γραφικὸς αὐτὸς λοφῖσκος γίνεται προσιτὸς στὰ μάτια τοῦ καθένα κατὰ τὴ νύχτα καὶ δίνει μιὰ εἰκόνα ὑποβλητικότητας, καθώς ὑψώνεται ἀντίκρυ ἀπ’ τὴν κοσμοξάκουστη Ἀκρόπολι. Ὁ φωτισμός ὅμως καὶ τῶν δύο ἐδαφικῶν ἐπαρμάτων τῆς πρωτεύουσας δέν παρατείνεται πέραν τῆς 11ης νυχτερινῆς, ἂν καὶ ἡ κίνησι τῶν ἀθηναϊκῶν δρόμων ἐξακολουθεῖ ἀκόμα καὶ πολὺ ὕστερα ἀπὸ τὰ μεσάνυχτα.

    Οἱ Σταμάτηδες καὶ Γρηγόρηδες... ἐπὶ τὸ ἔργο των. Οἱ πράσινοι καὶ οἱ κόκκινοι αὐτοὶ φασουλῆδες, ἂν καὶ ξενόφερτοι, ἔβαλαν ὄντως τροχοπέδες στὴν ἀναρχία τῶν δρόμων. Ἐξ αἰτίας τῆς εὐεργετικῆς αὐτῆς προσφορᾶς των, ἀποφασίστηκε ἡ αὔξησί των, γιὰ νὰ ἀποκτήσουν κι’ ἄλλοι δρόμοι τοὺς θαυμάσιους αὐτοὺς ρυθμιστὲς τῆς κυκλοφορίας πεζῶν καὶ ὀχημάτων. Δυστυχῶς ὅμως, ἀνάμεσα στὰ πλήθη, ὑπάρχουν καὶ πολλοί, τόσοι ἀπὸ μέρους τῶν πεζῶν, ὅσο καὶ ἀπὸ μέρους τῶν... ἐποχουμένων ποὺ δέν συμμορφώνονται πρὸς τὶς ἐνδείξεις τῶν μικρῶν αὐτῶν ἀνθρωπαρίων μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ὑφίστανται ἐπὶ τόπου τίς συνέπειες τοῦ Νόμου. Διερωτᾶται ὅμως κανένας γιατὶ τόση περιφρόνησι πρὸς ἕνα σύστημα πού ἀποδείχτηκε κατὰ γενικὴ ὁμολογία σωτήριο!

    Πυρετώδης ἡ κίνησι στὰ διάφορα φροντιστήρια τῆς πρωτευούσης τὴν ἐποχή αὐτή. Ἕνας ὁλόκληρος κόσμος ἐφήβων ποὺ φιλοδοθεῖ νὰ ἀνέλθη στὴ πυραμίδα τῆς ἐπιστήμης ἐξοπλίζεται θεωρητικὰ ἀπ’ τὸ πεπειραμένο προσωπικό τῶν ἀθηναϊκῶν φροντιστηρίων. Πάνω ἀπὸ 50 ἀπόφοιτοι γυμνασίων τοῦ Βόλου καὶ τῆς περιοχῆς του βρίσκονται σήμερα στὴν Ἀθήνα καὶ ἐξαντλοῦνται σέ προσπάθειες γιὰ τὴν καλύτερη κατάρτισί των ποὺ θ’ αὐξήση τίς πιθανότητες τῆς ἐπιτυχίας στὶς σχολὲς τοῦ πόθου των. Πῶς καὶ πότε ἀλήθεια θὰ πάρη τέλος τὸ μαρτύριο αὐτὸ τῶν παιδιῶν μας πού εἶναι ἀναγκασμένα νὰ παρακολουθοῦν κατακαλοκαιρὶς ὕστερ’ ἀπ’ τὸ γυμνάσιο καὶ ἄλλο στάδιο μαθημάτων, προκειμένου νὰ διεκδικήσουν θέσι στὰ ἀνώτερα ἐκπαιδευτικὰ ἱδρύματα;

    Οἱ ἐπαῖτες πού θρονιάζονταν ἄλλοτε στὰ καίρια σημεῖα τῶν ἀθηναϊκῶν δρόμων καὶ ζητοῦσαν τὸν ὀβολό τῶν περαστικῶν ἔχουν ἐξαφανιστῆ, κατόπιν ἀστυνομικῆς διατάξεως. Ἔτσι, ἔσβησε, κατὰ τύπον βέβαια, ἕνα στῖγμα τοῦ πολιτισμοῦ μας, ποὺ τόσο μᾶς ἐξέθετε στὰ μάτια τῶν πολυπληθῶν ξένων μας. Ἐξακολουθεῖ, ὅμως, νὰ ὑπάρχη ἡ συγκεκαλυμένη ἐπαιτεία. Σ’ ὅλα τὰ κέντρα τῆς Ἀθήνας περιφέρονται γυναῖκες καὶ παιδιά ποὺ σοῦ τείνουν ἐπίμονα ἕνὰ ματσάκι γιασεμιά ἀντὶ χρημάτων βέβαια κι’ ἄλλοι τυφλοί, κουτσοί, γέροι σαραβαλιασμένοι ποὺ ἐπικαλοῦνται μετὰ φορτικότητος τὴν βοήθειά σας. Τὶ θὰ γίνη μέ τὴν πολυάριθμη αὐτὴ τάξι τῶν συνανθρώπων μας;

    Μεγάλες πιέννες γνώρισε τὸ Παναθηναϊκὸ Στάδιο τὶς τελευταῖες μέρες. Ὡς ἐκ τῆς ἐλλείψεως τέτοιων θεαμάτων τὸν τελευταῖο καιρὸ, ἀκαταμέτρητα πλήθη πλημμύρισαν τὸ μεγαλοπρεπές, ἀλλὰ στενόχωρο στάδιο τὰ βράδυα τοῦ Σαββάτου, τῆς Κυριακῆς, τῆς Δευτέρας καὶ τῆς Τρίτης ποὺ μᾶς πέρασαν, γιὰ νὰ παρακολουθήσουν τὴν νικηφόρα πάλη τῶν ἀθλητῶν μας πρὸς τοὺς Τούρκους τὶς δυὸ πρῶτες μέρες, καὶ νὰ χειροκροτήσουν τοὺς ξένους ὀλυμπιονῖκες κατὰ τίς ὑπόλοιπες. Τὸ ἑλληνικό κοινὸ ξέρει νὰ χειροκροτῆ - κι’ εἶναι πρὸς τιμὴν μας αὐτό - κάθε ἐπαινετὴ προσπάθεια εἴτε αὐτὴ ἀναλαμβάνεται ἀπὸ δικούς μας εἴτε ἀπὸ ξένους ἀθλητὲς.

    Γ. Θς